W wielkości dobowego zużycia wody, można wyróżnić zużycie racjonalne (niezbędne) oraz straty wody. Pod pojęciem racjonalnego zużycia wody rozumie się tę ilość wody, która w pełni zaspokaja wszystkie potrzeby człowieka. Straty powstają w wyniku przecieków wody oraz jej marnotrawstwa. Źródłem marnotrawstwa wody może być np. niedostateczne wyposażenie sanitarne mieszkań. Przykładowo, brak umywalki w łazience powoduje konieczność mycia rąk pod baterią wannową (baterią o dużej wydajności), co powoduje nadmierne zużycie wody, a więc jej marnotrawstwo.
W czasie 30 sekund mycia rąk pod baterią umywalkową z perlatorem zużywa się od 3 do 4 dm3 wody, natomiast w tym samym czasie i dla tej samej czynności, korzystając z baterii wannowej, zużyje się od 8 do 10 dm3 wody.
Sposoby oszczędzania wody w bateriach czerpalnych można ogólnie podzielić na te, które umożliwiają zmniejszenie wypływu wody z baterii oraz te, które mają na celu skrócenie czasu korzystania z baterii.
Perlator powoduje wytworzenie mieszaniny wodno-powietrznej, która zmniejsza udział wody w całkowitym strumieniu wypływającym z wylewki baterii. Perlator powoduje znaczne zmniejszenie przepływu wody, w rezultacie czego zmniejszają się wahania ciśnienia w instalacji wodociągowej oraz znacznie zmniejsza się zużycie wody. Zastosowanie perlatora powoduje zmniejszenie marnotrawstwa wody, natomiast użycie regulatora wydatku może prawie całkowicie wyeliminować marnotrawstwo.
Zamiana baterii dwuuchwytowej na jednouchwytową umożliwia zmniejszenie przepływu wody nawet o 25%. Wynika to z faktu, że w baterii jednouchwytowej można szybciej ustawić żądaną temperaturę wypływającej wody. Konstrukcja mieszacza w baterii jednouchwytowej umożliwia utrzymywanie przez cały czas takiej samej pozycji mieszania wody zimnej i ciepłej. W tradycyjnej baterii dwuuchwytowej temperatura wody zmieszanej może się wahać, w zależności od konstrukcji i stopnia zużycia głowic w zaworach wody zimnej i ciepłej.
Ograniczniki wypływu mogą spełniać podwójną funkcję w baterii czerpalnej:
- wstępnie ograniczają strumień wypływającej wody do 60% jego maksymalnego wypływu,
- wstępnie ograniczają wypływ wody ciepłej do takiej jej ilości, aby woda zmieszana wypływająca z wylewki miała temperaturę około 37°C, czyli taką, która jest najczęściej używana.
W bateriach z ogranicznikami wypływu można szybko ustawić żądaną temperaturę wody, bez konieczności jej wcześniejszego sprawdzania. Ten prosty mechanizm umożliwia skrócenie czasu wypływu wody z baterii czerpalnej, bez ograniczania potrzeb higienicznych użytkownika.
Baterie termostatyczne utrzymują stałą temperaturę wypływającej wody, niezależnie od zmian temperatury i ciśnienia wody zasilającej baterię. Są stosowane najczęściej jako baterie wannowe i prysznicowe. Zasada działania tych baterii umożliwia skrócenie do minimum czasu nieużytecznego, tzn. czasu potrzebnego na ustawianie właściwej temperatury wody w trakcie trwania kąpieli.
Baterie bezdotykowe są wyposażone w sensory, które automatycznie sterują włączaniem i wyłączaniem wypływu wody. Działanie i konstrukcja baterii eliminują do minimum wpływ nawyków użytkownika na zużycie wody (np. otwarty wypływ podczas mydlenia rąk lub mycia zębów). Woda zaczyna wypływać w momencie zbliżenia rąk do baterii i automatycznie przestaje płynąć po umyciu rąk. Wielkość przepływu i temperatura wody jest wcześniej ustawiona i nie musi być regulowana podczas każdego korzystania z baterii. Regulatory przepływu, które są zainstalowane w bateriach bezdotykowych zapewniają wypływ zawsze takiej samej ilości wody, niezależnie od ciśnienia wody zasilającej baterię, tj. około 6 dm3/min (0,1 dm3/s).
Przy uwzględnieniu zastosowania regulatorów przepływu oraz skrócenia czasów trwania poszczególnych operacji podczas korzystania z baterii umywalkowych, można oszacować, że baterie bezdotykowe umożliwiają oszczędność wody do 50%, w porównaniu z bateriami tradycyjnymi dwuuchwytowymi. W przypadku baterii prysznicowych wymiana baterii dwuuchwytowej na bezdotykową umożliwia do 60% oszczędności zużywanej wody.
W poniższej tabeli przedstawiono rodzaje baterii czerpalnych i urządzeń do poboru wody, zalecane do poboru wody do różnych celów. Poszczególne konstrukcje urządzeń wymieniono w kolejności od najbardziej oszczędzających wodę do konstrukcji mniej oszczędnych.
| Miejsce zainstalowania (przybór sanitarny): | Rodzaje zalecanych baterii czerpalnych i urządzeń do poboru wody |
| Zlewozmywaki i Umywalki | bateria bezdotykowa, jednouchwytowa z ogranicznikiem wypływu, jednouchwytowa z ogranicznikiem temperatury |
| Wanny | bateria jednouchwytowa z ogranicznikiem wypływu, z ogranicznikiem temperatury, bateria termostatyczna |
| Natryski | bateria z eko-przyciskiem, bateria termostatyczna |
| Ustępy spłukiwane | płuczki zbiornikowe 3/9 dm3, 4,5/9 dm3, 6/9 dm3 |
| Bidety |
bateria jednouchwytowa z ogranicznikiem wypływu, bateria jednouchwytowa z ogranicznikiem temperatury |
Zabezpieczenie instalacji ciepłej wody przed rozwojem bakterii Legionella
Podstawowym zabezpieczeniem projektowanej instalacji wody ciepłej jest zaprojektowanie jej zgodnie z wymaganiami obowiązującego prawa, norm i wytycznych.
Dla nowych, projektowanych instalacji wodociągowych, szczegółowe wymagania dotyczą następujących elementów:
- podgrzewacze wody ciepłej,
- materiały instalacyjne,
- instalacje,
- armatura.
Miejscowe przepływowe podgrzewacze wody ciepłej, o objętości własnej nie większej od 3 dm3, mogą być stosowane bez dodatkowych środków zapobiegających wzrostowi bakterii Legionella. Wypływ ciepłej wody z podgrzewacza musi umożliwiać utrzymanie przepisowej temperatury minimum 60°C.
Urządzenia do podgrzewania ciepłej wody powinny być skonstruowane tak, aby całkowita zawartość podgrzewacza była podgrzana przynajmniej raz na dzień do temperatury 60°C.
Z uwagi na ryzyko pojawienia się w trakcie eksploatacji instalacji bakterii Legionella, należy przede wszystkim zapewnić optymalne wartości temperatury pracy tych instalacji. Oznacza to, że przewody instalacji wody zimnej należy chronić przed podgrzewaniem, a przewody instalacji wody ciepłej należy tak projektować, aby temperatura wody w niej zawartej nie obniżyła się poniżej 55°C.