Technologie

Wybór źródła ciepła
O wyborze rodzaju i wielkości źródła ciepła powinny decydować następujące czynniki:
1. Dostępność i pewność zasilania w wybranynośnik energii,
2. Wielkość zapotrzebowanie na ciepło,
3. Łatwość obsługi i niezawodność,
4. Oczekiwane koszty zaopatrzenia w ciepło,
5. Koszt inwestycyjny,
6. Wpływ źródła ciepła na stan środowiska.
Nie istnieje niestety idealne rozwiązanie, każdy wybór musi być kompromisem pomiędzy oczekiwaniami, a ograniczeniami technicznymi oraz możliwościami finansowymi.

I . Uwarunkowania lokalizacyjne – dostępność nośników energii
Wybór źródła ciepła ogranicza nam przede wszystkim lokalizacja, czyli dostępne uzbrojenie terenu w tzw. media energetyczne, a także ograniczenia wynikające z prawa lokalnego, w tym: lokalnego planu zagospodarowania oraz założeń i planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i gaz ziemny.

W pierwszej kolejności należy udać się do urzędu gminy w celu uzyskania informacji czy taki plan istnieje. Jeżeli tak, należy zapoznać się z jego ustaleniami odnośnie preferowanych na terenie naszej lokalizacji nośników ciepła.

Przy planowaniu przyłączenia naszego źródła ciepła do systemu sieciowego, czyli sieci ciepłowniczej, gazowej lub elektrycznej (zasilanie pomp ciepła), musimy wystąpić do właściwego zakładu ciepłowniczego, gazowniczego lub energetycznego z prośbą o określenie warunków technicznych przyłączenia. Dopiero pisemna odpowiedź zakładu określi czy takie przyłączenie jest możliwe, zaś podane warunki pozwolą na oszacowanie kosztów. W przypadku wyboru rozwiązań indywidualnych, takich jak kotły na paliwa stałe lub płynne, pompy ciepła czy kolektory słoneczne, ważne jest zapewnienie stałych i pewnych dostaw paliwa oraz odpowiedniej przestrzeni na zamontowanie wybranych urządzeń.

Planując zastosowanie kolektorów słonecznych powinniśmy dysponować wolną, dobrze zorientowaną powierzchnią na ich zamontowanie, z łatwym dostępem do absorberów (w celu okresowego czyszczenia ich powierzchni).

II. Zapotrzebowanie na ciepło
Dom energooszczędny charakteryzuje się niskim zapotrzebowaniem na ciepło. Dla domu o powierzchni użytkowej około 200 m², zapotrzebowanie na ciepło wynosi znacznie poniżej 10 kW, zaś dla domu pasywnego zaledwie 3-4 kW. Podstawą do doboru urządzeń wytwarzających ciepło, powinien być bilans ciepła, obliczony starannie według obowiązujących przepisów.

Efektywność urządzeń wytwarzających ciepło (przewymiarowanych, pracujących przy częściowym obciążeniu), jest o kilka procent niższa niż przy wydajności nominalnej, nawet jeśli mają płynną regulację wydajności. Jedynym wyjątkiem są kotły gazowe kondensacyjne.

III. Zakres i łatwość obsługi
Wyższy poziom zaawansowania technicznego układów automatycznej regulacji to:

• łatwiejsza obsługa,

• wyższa sprawność zaopatrzenia w ciepło,

• niższe zużycie nośników energii,

• wyższe koszty inwestycyjne.

Łatwość obsługi źródła ciepła zależy od wyposażenia w układy automatycznej regulacji.

W poniższej tabeli zestawiono najpopularniejsze nośniki energii i przypisano im zakres i częstotliwość obsługi.

IV. Koszty eksploatacyjne
Jednym z podstawowych kryteriów wyboru technologii źródła ciepła jest przyszły koszt eksploatacji. Obejmuje on nie tylko koszty nośnika energii (paliwa), ale także pozostałe kozty związane z eksploatacją. Koszty paliwa stanowią 40-90% kosztów całkowitych, zatem pominięcie pozostałych kosztów prowadziłoby do błędnych wyników.

Na powyższym wykresie przedstawiono koszty uzyskania jednostki ciepła w domu jednorodzinnym, przy wykorzystaniu różnych nośników energii. Wykres uwzględnia również poniesione nakłady inwestycyjne, tzw. „koszt zdyskontowany”.

V. Koszty inwestycyjne
W skład kosztów inwestycyjnych źródła ciepła wchodzą m.in.:

• wykonanie dokumentacji,

• zakup urządzeń technologicznych (kotły, wymienniki, pompy itp.),

• zakup materiałów i wykonanie instalacji technologicznej (rurociągi, armatura, układy sterowania itp.),

• budowa instalacji:

– kominowej,
– wentylacyjnej,
– elektrycznej,
– sanitarnej,

• wykonanie koniecznych robót budowlanych,

• wykonanie przyłączy zewnętrznych,

• uzgodnienia formalne, nadzory techniczne i odbiory robót.

Dla celów planowania inwestycji i podejmowania decyzji o wyborze technologii, można posłużyć się danymi orientacyjnymi, które publikowane są w czasopismach fachowych oraz na stronach internetowych firm związanych z sektorem zaopatrzenia w ciepło.

Poniżej przedstawiono szacunkowe koszty budowy kompletnych źródeł (dla różnych źródeł o zróżnicowanej wielkości). Na wykresie podany jest koszt inwestycyjny przypadający na 1 kW mocy urządzenia (źródła ciepła). Zasadą jest, że im mniejsze źródło tym większy koszt jednostkowy.

W niniejszym rozdziale znajduje się przegląd możliwych do zastosowania źródeł ciepła, a także informacje i uwagi, które mogą pomóc przy wyborze rodzaju i wielkości źródła ciepła.

Ogrzewanie z sieci miejskiej – węzły ciepłownicze

Nowoczesny, zautomatyzowany węzeł cieplny należy dobierać na podstawie obliczeń, które określą moc cieplną węzła i jego regulację. Najwygodniejszym rozwiązaniem są prefabrykowane kompaktowe węzły cieplne. Kompaktowe węzły cieplne są urządzeniami w pełni wyposażonymi i gotowymi do pracy po ich podłączeniu do sieci ciepłowniczej i instalacji wewnętrznych budynku.

Kotłownie opalane węglem
Kotły na paliwa stałe są najtańszymi w użytkowaniu urządzeniami grzewczymi, choć ich eksploatacja jest dość uciążliwa. Producenci starają się, by były one bardziej przyjazne dla użytkownika i dla środowiska. Najnowocześniejszą konstrukcją są kotły z palnikiem retortowym. Spalanie paliwa dozowanego przez podajnik następuje w specjalnie skonstruowanym palniku.

Cechy kotłów retortowych:

• proces spalania regulowany przez sterownik mikroprocesorowy,

• sprawność cieplna ponad 84%,

• płynna regulacja wydajności energetycznej w przedziale 30-100% mocy,

• praktycznie bezdymne spalanie – emisja pyłów kilkukrotnie niższa od dopuszczalnej.

• samooczyszczające się palenisko,

• podawanie węgla do paleniska sterowane automatycznie,

• w przypadku kotłów małej mocy uzupełnianie paliwa średnio raz na 3 do 7 dni,

• podstawowe paliwo: węgiel sortymentu „eko-groszek II”.

Cena kotła retortowego jest jednak wysoka i można ją porównać z ceną nowoczesnego kotła opalanego gazem.

Kotłownie opalane biomasą
Podstawowym problemem związanym z niską wartością opałową biomasy oraz jej dużą objętością właściwą, jest konieczność rozwiązania problemu składowania i podawania paliwa do kotłów. Do wytworzenia tej samej ilości ciepła potrzebna jest kilkukrotnie większa objętość paliwa, niż w przypadku węgla.

Akumulacja ciepła. W celu zapewnienia ciągłości dostaw ciepła na wymaganym poziomie, konieczne jest zastosowanie zasobnika ciepła, dostarczającego ciepło w czasie przerw działania kotła oraz uzupełniającego moc cieplną w okresach, gdy kocioł pracuje z mniejszą wydajnością. Rolę zasobnika w domach jednorodzinnych może pełnić instalacja centralnego ogrzewania o dużej pojemności, jednak nawet w tym przypadku zalecane jest zastosowanie zasobnika ciepłej wody. W większych instalacjach, a także w przypadku stosowania dłuższych przerw w pracy kotłów, należy stosować zasobniki ciepła, w postaci zaizolowanych termicznie zbiorników wody. Wielkość zasobnika należy indywidualnie dobrać w zależności od zapotrzebowania na ciepło i przewidywanych długości przerw w pracy kotłów.

Kotły do spalania drewna
Drewno jest paliwem o dużej zawartości części lotnych (około 80%). Jego spalanie przebiega w kilku etapach: suszenie, piroliza, zgazowanie, dopalanie gazów oraz spalanie węgla drzewnego. Dla zapewnienia optymalnego wykorzystania energii zawartej w drewnie oraz ograniczenia powstawania zanieczyszczeń i ich emisji, drewno należy spalać w kotłach specjalnie zaprojektowanych i skonstruowanych do spalania tego paliwa.

Do celów spalania drewna stosuje się czasem kotły z przedpaleniskami, w których to przebiega proces suszenia, pirolizy i zgazowania drewna, zaś właściwe spalanie odbywa się w tradycyjnym kotle dostawionym do przedpaleniska. Zastosowanie przedpaleniska pozwala niskim kosztem przystosować posiadane kotły węglowe do spalania drewna.

Kocioł retortowy

Najbardziej zaawansowanymi konstrukcjami kotłów są tak zwane kotły zgazowujące, składające się z dwóch komór. W jednej z nich następuje proces spalania drewna z niedoborem tlenu (zwany zgazowaniem), natomiast w drugiej spalane są części lotne (z nadmiarem tlenu).

Najszlachetniejszą formą paliwa drzewnego są pelety. Ich spalanie może odbywać się zarówno na ruszcie kotła węglowego, jak również przy zastosowaniu specjalnych palników. Palniki te mogą również spalać ziarna zbóż, głównie owsa, który w ostatnim roku stał się jednym z najtańszych biopaliw. Zastosowanie palników na pelety pozwala w prosty i niedrogi sposób przekształcić kocioł opalany olejem, gazem ziemnym lub płynnym, w kocioł na biomasę.

Kominki
W domach jednorodzinnych o niskim zapotrzebowaniu na ciepło lub domach rekreacyjnych, bardzo dobrym źródłem uzupełniającym konwencjonalny system ogrzewania może być kominek o zamkniętej komorze spalania.

Kominek ogrzewający powietrze o mocy 8-20 kW, najcześciej zaopatruje w ciepło to pomieszczenie, w którym jest usytuowany. Możliwe jest jednak rozprowadzenie ciepłego powietrza po całym domu systemem kanałów powietrznych. Zarówno wentylator, filtr, jak i same kanały, ze względu na wysoką temperaturę ogrzanego powietrza, powinny być na nią odporne i dodatkowo izolowane termicznie. Rozwiązanie to jest bardzo wygodne szczególnie w domach rekreacyjnych, używanych okresowo.

Kominek z płaszczem wodnym dostosowany jest do współpracy z tradycyjną instalacją centralnego ogrzewania i może z powodzeniem pokryć potrzeby grzewcze budynku. Konieczne jest jednak stosowanie podstawowego źródła ciepła, włączającego się automatycznie w przypadku obniżenia się temperatury w pomieszczeniach ogrzewanych.

Kotły na gaz ziemny
Kotły jednofunkcyjne z zasobnikiem
Kocioł jednofunkcyjny ogrzewa dom, a jeśli podłączony jest do niego zasobnik, przygotowuje również ciepłą wodę użytkową. Zasobnik może mieć pojemność od kilkudziesięciu do kilkuset litrów. Wielkość zasobnika dobiera się do zapotrzebowania na ciepłą wodę. Moc kotła dobiera się natomiast na podstawie strat ciepła budynku lub najwyższej wielkości strumienia ciepłej wody i wybiera się moc większą spośród tych dwóch wielkości. Kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem musi być usytuowany w oddzielnym pomieszczeniu. Zasobnik może być ustawiony pod kotłem lub obok niego.

Kocioł dwufunkcyjny przepływowy
Kocioł dwufunkcyjny przygotowuje wodę zarówno na potrzeby centralnego ogrzewania jak i c.w.u. Temperatura wody wypływającej z baterii, w instalacji zasilanej przez kocioł dwufunkcyjny, zależy od natężenia przepływu. Nowoczesne kotły dwufunkcyjne mogą dostosowywać swoją chwilową moc, czyli ilość wytwarzanego ciepła, do aktualnego zapotrzebowania na ciepło dla ogrzania budynku i podgrzania ciepłej wody. Kotły dwufunkcyjne podgrzewają wodę krążącą w instalacji centralnego ogrzewania, a w momencie odkręcenia kranu z ciepłą wodą przestawiają się i przygotowują ciepłą wodę użytkową.

Kotły kondensacyjne
Tradycyjne kotły nie wykorzystują całej energii wytwarzanej w czasie spalania paliwa. Część tej energii, zwana ciepłem kondensacji, tracona jest z parą wodną zawartą w spalinach. Ciepło kondensacji można wykorzystać do ogrzewania wody w kotle, o ile para wodna zostanie skroplona (w procesie skraplania oddawana jest energia cieplna). Skroplenie (kondensacja) pary wodnej następuje, gdy spaliny zostaną schłodzone do odpowiednio niskiej temperatury, zwanej temperaturą punktu rosy. W praktyce wynosi ona około 55°C. Spaliny schładzane są przez wodę powracającą z instalacji centralnego ogrzewania do kotła, więc jej temperatura musi być odpowiednio niska. Z tego powodu parametry wody grzewczej w instalacji centralnego ogrzewania zasilanej przez kocioł kondensacyjny są niższe, niż w instalacji z kotłem tradycyjnym. W związku z tym, aby wykorzystać zalety kotłów kondensacyjnych, należy je stosować w instalacjach niskotemperaturowych. Stosowanie kotłów kondensacyjnych, w porów-naniu z nowoczesnymi kotłami tradycyjnymi, pozwala zaoszczędzić do 11% gazu. Cena tego rodzaju kotłów systematycznie spada, zaś cena gazu szybko rośnie – zatem dodatkowe nakłady związane z zakupem kotła kondensacyjnego zwrócą się bardzo szybko.

Pompy ciepła
Pompy ciepła, w których realizowany jest obieg identyczny z obiegiem chłodniczym, umożliwiają wytworzenie ciepła z praktycznie bezużytecznego ciepła o niskiej temperaturze. Można je wykorzystać do ogrzewania i wentylacji pomieszczeń lub przygotowania ciepłej wody użytkowej. Oczywiście proces podnoszenia temperatury wymaga doprowadzenia do pompy ciepła energii napędowej. Może to być energia elektryczna, mechaniczna lub energia chemiczna zawarta w paliwie pierwotnym, przy czym rodzaj energii napędowej zależy od konstrukcji i systemu pompy ciepła.

O efektywności pompy ciepła decyduje jakość energetyczna jej działania, zdefiniowana jako stosunek skutku działania pompy ciepła (tj. ilości ciepła użytecznego, uzyskanego w skraplaczu), do nakładu, który trzeba ponieść, aby ten skutek uzyskać (tj. do zużycia energii napędowej). Jakość energetyczna działania pomp ciepła nazywana jest współczynnikiem wydajności grzejnej (cieplnej) i oznaczana φ. Wartość tego współczynnika zależy głównie od wymaganej temperatury zasilania odbiornika ciepła (instalacji centralnego ogrzewania, c.w.u. itp.) oraz temperatury źródła, z którego ciepło dostarczane jest do parowacza pompy ciepła.

Źródło dostarczające ciepło niskotemperaturowe, potrzebne do odparowania czynnika roboczego w parowaczu pompy ciepła, powinno charakteryzować się następującymi cechami:

• duża pojemność cieplna,

• możliwie wysoka i stała temperatura,

• brak zanieczyszczeń powodujących korozję elementów instalacji lub powstawanie osadów,

• łatwa dostępność,

• niskie koszty instalacji służącej do pozyskiwania i transportu ciepła.

Temperatura źródeł naturalnych (odnawialnych) zależy zarówno od ich rodzaju, jak i pory roku. Natomiast temperatura ciepła odpadowego (ze źródeł sztucznych) charakteryzuje się wartością wynikającą z przebiegu procesu technologicznego i na ogół nie zależy ona od pory roku.

Na rynku pojawiają się urządzenia zintegrowane, pozwalające na pokrycie całkowitego zapotrzebowania na ciepło do przygotowania c.w.u., ogrzania pomieszczeń i wentylacji, wykorzystujące pompę ciepła. Schemat takiego urządzenia przedstawiono poniżej.

Mała sprężarkowa pompa ciepła (o mocy około 1500 W) pobiera ciepło z usuwanego powietrza za wymiennikiem krzyżowym rekuperatora. Powietrze to, chociaż już schłodzone, i tak jest cieplejsze od zewnętrznego oraz zawiera ciepło utajone powstającej w budynku pary wodnej. Jeśli do wstępnego ogrzewania powietrza zewnętrznego zastosujemy wymiennik gruntowy, temperatura powietrza usuwanego za wymiennikiem płytowym nie powinna spaść poniżej 9°C. Schłodzenie tego powietrza do temperatury 0-2°C, pozwala otrzymać na parowaczu moc od 500 do 800 W. Taka prosta, niewielka i zintegrowana instalacja może odpowiadać za wentylację, ogrzewanie i przygotowanie c.w.u. w budynku energooszczędnym lub pasywnym.

Dzięki takiej instalacji, możliwe jest pokrycie całkowitego zapotrzebowania na ciepło do przygotowania c.w.u. i ogrzania pomieszczeń (przy zużyciu energii elektrycznej na poziomie około 16 kWh/m²). Urządzenia takie są już dostępne na rynku polskim. Posiadają wielkość i wygląd lodówko-zamrażarki. Poza prostym montażem tych urządzeń, ich zaletą jest to, że do budynku nie musi być dostarczony żaden inny nośnik energii poza energią elektryczną. Pozwala to uniknąć dodatkowych kosztów wykonania przyłącza gazowego lub przyłącza do sieci ciepłowniczej. Oszczędza się też miejsce potrzebne na kotłownię.

Ogrzewanie elektryczne
Na ogrzewanie elektryczne decydujemy się z różnych względów, takich jak np. brak dostępu do innych mediów czy ograniczone możliwości finansowe. Nowoczesne grzejniki elektryczne są zazwyczaj stosowane jako uzupełnienie istniejącej instalacji centralnego ogrzewania, mogą też być jednak podstawowym sposobem ogrzewania domu. Należy pamiętać o tym, że przydział mocy w przypadku używania grzjników elektrycznych jest większy niż przy ogrzewaniu budynkiu węglem, gazem albo olejem.

Ogrzewanie elektryczne – to nie jeden system, a cała gama systemów, wykorzystujących do ogrzewania energię elektryczną w bardzo różny sposób. Systemy ogrzewania elektrycznego dzielą się na dwie podstawowe grupy:

• systemy ogrzewania bezpośredniego, w których urządzenia grzeją wtedy, gdy pobierają prąd z sieci,

• urządzenia ogrzewania akumulacyjnego, które magazynują ciepło w czasie poboru energii z sieci , a potem powoli oddają to ciepło do otoczenia.

Ogrzewanie bezpośrednie
Przykładami urządzeń do elektrycznego ogrzewania bezpośredniego są: konwektory, elektryczne płyty promieniujące, grzejniki olejowe i grzejniki promieniujące kwarcowe.

W systemach elektrycznego ogrzewania podłogowego elementem grzejnym są kable, maty lub folie grzejne. Gdy przez ich elementy oporowe przepływa prąd, nagrzewają się i wydzielają ciepło, które jest następnie przekazywane przez podłogę do pomieszczenia.

Ogrzewanie akumulacyjne
Ogrzewacze akumulacyjne, często zwane piecami akumulacyjnymi, są to urządzenia, które grzeją ciągle, chociaż są zasilane jedynie okresowo. Pracują one w dwóch występujących po sobie okresach: ładowania i rozładowania. Ładowanie jest czasem poboru energii elektrycznej, która jest przetwarzana na energię cieplną. Część energii cieplnej jest przekazywana pomieszczeniu, a pozostała ilość akumulowana. Gdy zasilanie zostaje wyłączone, rozpoczyna się faza rozładowania. Do pomieszczenia przekazywana jest energia cieplna zakumulowana w rdzeniu pieca. Ogrzewanie akumulacyjne umożliwia korzystanie ze specjalnej taryfy opłat za energię.

Specjalna taryfa grzewcza, pozwala na korzystanie z energii elektrycznej do ogrzewania pomieszczeń, przy takim poziomie kosztów, jak przy wykorzystaniu innych nośników energii. Polega ona na stosowaniu ceny jednostki energii zróżnicowanej w ciągu doby. Niska cena obowiązuje w czasie nocy i przez krótki odcinek czasu w ciągu dnia. W pozostałym czasie cena jest wysoka, tzn. taka jak w zwykłej taryfie całodobowej lub nawet wyższa.

Ciepło z kolektora słonecznego
Kolektory słoneczne to elementy instalacji, które pośredniczą w zamianie energii słonecznej w cieplną. W Polsce wykorzystuje się energię słoneczną przede wszystkim do przygotowania ciepłej wody i podgrzewania wody w basenach, rzadziej natomiast do ogrzewania budynków. W naszej strefie klimatycznej największe zapotrzebowanie na energię na cele grzewcze przypada na okres od października do maja, podczas gdy najbardziej korzystny do pozyskiwania energii słonecznej jest czas od marca do października. Z energii słonecznej można jednak korzystać przez cały rok, i to zarówno do podgrzewania wody, jak i ogrzewania domu. Trzeba jednak wykonać tak zwaną instalację hybrydową (solarną współpracującą z innym źródłem ciepła).

Przy montażu kolektorów, bardzo ważne jest zachowanie odpowiedniego – zapewniającego maksymalne pochłanianie energii słonecznej – kąta nachylenia do powierzchni Ziemi. W Polsce, latem najbardziej efektywny jest kąt 30°, a zimą 60°. Kolektor płaski, z którego będzie się korzystać wyłącznie latem, trzeba zamontować pod katem 30° do powierzchni Ziemi, kolektor używany przez cały rok – pod kątem 45°. Kolektory płaskie i rurowe próżniowe z rurką ciepła, najlepiej jest montować na połaci dachu lub jako wolnostojące od strony południowej.

Cena kolektora zależy od jego mocy i producenta. Do ceny samego urządzenia trzeba doliczyć koszty pozostałych elementów systemu: rur, zasobnika, dodatkowego  wymiennika lub grzałki elektrycznej, pompy cyrkulacyjnej, zaworów, automatyki. Koszt eksploatacji to okresowy przegląd instalacji wymagany gwarancją, awariami i naturalnym zużyciem elementów instalacji. W układach z pompą cyrkulacyjną dochodzi jeszcze koszt energii elektrycznej do zasilania pompy. Przy zakupie urządzenia trzeba brać pod uwagę nie tylko dostępność serwisu oraz czas jego reakcji na zgłoszoną usterkę, ale także koszty przeglądów gwarancyjnych i pogwarancyjnych. Ważne jest także, aby mieć pewność, że za kilka lat firma będzie nadal istniała, świadczyła usługi i miała części zamienne.

Z 1 m² kolektora można uzyskać rocznie od 1,3 do 2,3 GJ ciepła użytecznego, co pozwala na oszczędność od 60 do 180 zł rocznie.

Schemat systemu solarnego podgrzewania wody

Systemy ogrzewania hybrydowego i urządzenia wielofunkcyjne
Systemy ogrzewania hybrydowego wykorzystują energię pochodzącą z dwóch źródeł ciepła w jednej instalacji odbiorczej. Ogrzewanie hybrydowe (inaczej: łączone) stosowane jest najczęściej, jeśli do ogrzewania domu wykorzystuje się niekonwencjonalne źródła energii, np. kolektory słoneczne lub pompy ciepła. Do systemów hybrydowych zalicza się również konwencjonalne urządzenia grzewcze na paliwo stałe współpracujące z urządzeniami gazowymi i olejowymi. Przykładem takiego rozwiązania jest połączenie w jednej instalacji grzewczej kominka z zamkniętą komorą lub kotła opalanego biomasą z kotłem gazowym lub olejowym.

W systemach łączonych, jedno ze źródeł energii, np. kolektor słoneczny lub pompa ciepła, pokrywa część zapotrzebowania domu na ciepło i ciepłą wodę użytkową. Pozostałą część energii zapewnia drugie, konwencjonalne źródło. To drugie źródło musi jednak mieć możliwość pokrycia 100% zapotrzebowania domu na ciepło i ciepłą wodę. Jego zadaniem jest dostarczenie wystarczającej ilości ciepła do ogrzania całego domu w czasie, kiedy np. warunki atmosferyczne nie pozwolą na korzystanie z urządzenia wykorzystującego alternatywne źródło energii. Synchronizacją pracy obu źródeł steruje aparatura kontrolno-pomiarowa, czujniki, regulatory i termostaty.

Coraz częściej stosuje się systemy hybrydowe łączące tradycyjne ogrzewanie z pompą ciepła. W przypadku pomp ciepła korzystających z energii o stałej temperaturze, czyli wód głębinowych czy głębokich partii gruntu, nie jest potrzebne wspomaganie dodatkowymi urządzeniami grzewczymi. Są to jednak rozwiązania kosztowne w realizacji. Prostsze są instalacje pomp ciepła pobierające energię z płytkich warstw gruntu (z około 1,5 m głębokości), lub z powietrza ogrzanego promieniami słońca. Te jednak wymagają zimą wspomagania dodatkowym urządzeniem grzewczym.

Instalacja hybrydowa należy do rozwiązań o wysokim stopniu zaawansowania technologicznego. Jej wydajność zależy w dużej mierze od dokładnego projektu i zestawienia ze sobą w najbardziej korzystny sposób wszystkich wchodzących w jej skład urządzeń.